میرزا آقاخان محاسبالدولهمیرزا آقاخان محاسب‌الدّوله، یکی از دانشمندان مشهور و از ریاضی‌دانان معروف اصفهان در قرن سیزده هجری بود. ۱ - معرفی اجمالیمیرزا آقاخان محاسب الدّوله، معروف به مصفّی فرزند حسینقلی‌خان بن میرزا محمّد خان بن بیگلرخان اصفهانی فاضل ادیب عارف، از دانشمندان مشهور و عرفا و ریاضی‌دانان معروف اصفهان بود. وی در سال ۱۲۷۴ق در تهران متولّد شد، و در مدرسه دارالفنون به تحصیل پرداخت، نزد میرزا عبدالغفّارخان نجم‌الدّوله اصفهانی ریاضیات را تکمیل نمود، و از سال ۱۳۱۲ به اصفهان آمد، و در بانک شاهی مشغول خدمت گردید. ۲ - تاسیس مدرسه علمیّهوی به دستیاری مردم حاج شیخ علی‌اکبر شیخ‌الاسلام و میرزا مسیح خان حافظ الصّحه و میرزا علی اکبرخان سرتیپ، مدرسه ایتام را تاسیس نمود که در آن، عدّه‌ای قریب پنجاه نفر از ایتام را سرپرستی نموده، و درس دادند، از سال ۱۳۲۳ نام آن به مدرسه علیّه و ایتام تبدیل گردید، و در این اواخر نام ایتام از آن حذف شد، و اکنون در محلّ اوّلیه، باقی و به مدرسه علیّه معروف است. ۳ - مشروطه‌خواه و صوفیوی از عرفای اصفهان است که از طرف ظهیرالدّوله جانشین صفی علی شاه اجازه دستگیری و ارشاد داشت، و جزو صوفیّه نعمت‌اللّهیّه صفی‌علی شاهی بود، و در اواخر، ارادت به آقامیرزاعبّاس پاقلعه‌ای صابرعلی شاه پیدا کرد، و به جرگه صوفیّه مریدان ذوالرّیاستین پیوست. محاسب الدّوله از آزادی‌خواهان معروف و عضو انجمن ولایتی اصفهان بود، و از مشروطه‌خواهان به شمار می‌رفت. ۴ - وفاتمشارٌالیه در غرّه جمادی‌الاوّل سال ۱۲۵۶ق در اصفهان وفات یافت، و در ایوان بقعه مرحوم آقاسیّدحسن مدرّس مدفون گردید. ۵ - آثار و تالیفاتکتب زیر از آثار قلمی او است: ۱. تاریخچه مدرسه دارالفنون؛ ۲. تاریخ عمومی سلاطین اروپا؛ ۳. تاریخ مصر؛ ۴. اصول جبر و مقابله، مطبوع؛ ۵. اصول جغرافیایی کره زمین. [۲]
مهدوی، سیدمصلح‌الدین، رجال اصفهان یا تذکره القبور، ص۱۵۶.
[۳]
معلم حبیب‌آبادی، محمدعلی، مکارم آلاثار، ج۶، ص۲۰۶۳.
[۴]
تجلی، مهدی، دایره المعارف دانش بشر، ص۱۱۹۱.
[۵]
فهرست کتابخانه عمومی اصفهان، ج۱، ص۴۶.
[۶]
مهدوی، سیدمحمدحسین، دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج۱، صص۴۷ ۴۸.
[۷]
مهدوی، سیدمصلح‌الدین، مزارات اصفهان، صص۱۶۸ ۱۶۹.
۶ - پانویس
۷ - منبعمهدوی، سید مصلح‌الدین، اعلام اصفهان، ج۱، ص۵۵. رده‌های این صفحه : ریاضی دانان ایران سده سیزدهم (قمری) | ریاضی دانان سده سیزدهم اصفهان | عالمان اصفهان | عالمان اصفهان سده سیزدهم (قمری) | نویسندگان اصفهانی سده سیزدهم (قمری) | نویسندگان ایرانی سده سیزدهم (قمری)
|